EKODORADCA W GMINIE TERESIN
Dzięki inicjatywie wójta Marka Olechowskiego Gmina Teresin przystąpiła do projektu „Mazowsze bez smogu”.
Założeniem projektu jest podniesienie komfortu życia poprzez poprawę jakości, czystości powietrza, którym oddychamy. Na Mazowszu od wielu lat obserwowana jest zła jakość powietrza i związane z nią negatywne skutki zdrowotne wśród mieszkańców. Wg danych szacunkowych, corocznie 6 tysięcy Mazowszan umiera przedwcześnie z powodu złej jakości powietrza.
Podstawowym źródłem smogu na Mazowszu jest sektor komunalno-bytowy. Szacuje się, iż w województwie mazowieckim trzeba wymienić około 350 tysięcy nieekologicznych pieców węglowych. W naszej gminie w ponad 1,5 tys. kotłowni domowych spalane są paliwa stałe, a jedynie około 20% źródeł ogrzewania spełnia kryteria klasy V. Takie dane widnieją w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Resztę, zgodnie z Uchwałą Antysmogową należy wymienić na mniej emisyjne do końca 2027 r. Od 1 stycznia 2023 r. nie mogą być wykorzystywane tzw. kopciuchy, piece bezklasowe. Tyle mówią statystyki.
Nadal niska świadomość społeczna na temat szkodliwości spalania odpadów, czy też wpływu emisji ze spalania węgla złej jakości i wilgotnego drewna na jakość powietrza, zdrowie mieszkańców i funkcjonowanie ekosystemu powodują, że część społeczeństwa nie wykazuje szczególnego zainteresowania wymianą systemów grzewczych na redukujące szkodliwą niską emisję. Zgodnie z trywialną zasadą, że kopciuch pochłonie wszystko… Jednocześnie część mieszkańców obawia się, iż zmiana kotła, to nie tylko koszt inwestycyjny, ale również eksploatacyjny, a procedury otrzymania dotacji wydają się być bardzo skomplikowane. Istotnie, taka interpretacja nie jest bezzasadna. Ponadto istnieje, być może nie do końca identyfikowalny aspekt tzw. ubóstwa energetycznego, który zgodnie z dialektyką Komisji Europejskiej (2021) definiuje ubóstwo energetyczne jako powstające wówczas, gdy niskim dochodom gospodarstwa domowego towarzyszą wysokie koszty energii oraz niska efektywność energetyczna mieszkań.
Z tych właśnie względów na terenie naszego województwa wdrożony został unijny projekt finansowany z programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza, którego Liderem jest Województwo Mazowieckie. Poza Gminą Teresin będącą Partnerem projektu akces zgłosiło 97 mazowieckich gmin.
Ekodoradca będzie przedstawiał zainteresowanym, potrzebującym takiego wsparcia mieszkańcom, możliwie najlepsze propozycje rozwiązań energetycznych. Będzie przekazywał wiedzę z zakresu m. in. ochrony powietrza, efektywności energetycznej, źródeł energii, jak również instrumentów dofinansowania. Zostanie wyposażony w niezbędny sprzęt do wykonywania swoich obowiązków oraz narzędzia do kontroli przestrzegania Uchwały Antysmogowej. W projekcie zaplanowano również działania edukacyjne (eventy, spotkania, festyny) współorganizowane przez ekodoradcę w Gminie Teresin. Wszystko w trosce o zwiększenie komfortu życia mieszkańców naszej teresińskiej społeczności. Ufam, że moja misja będzie spełniała Wasze oczekiwania. Liczę na życzliwość z Państwa strony i merytoryczne wsparcie. W wielu gminach, co akcentują moi znajomi i przyjaciele pełniący tożsamą funkcję, ekodoradca kojarzony jest, niezbyt pozytywnie, jako funkcjonariusz stojący na straży rygorystycznych unijnych przepisów i dyrektyw. Pod adresem ekodoradcy kierowany jest nieuzasadniony, często anonimowy hejt. Wierzę, że w naszej teresińskiej małej ojczyźnie działania ekodoradcy spotkają się ze zrozumieniem i przychylnością. Ponieważ tak zwykło dziać się w świadomych lokalnych społecznościach.
Poniżej zamieszczam wierszowany, lekko trywialny tekst swojego autorstwa, który pomimo humorystycznej konwencji, porusza społecznie ważny aspekt spalania odpadów bytowych w przydomowych kotłowniach – szczęśliwie nielicznych ekoterrorystów.
Ramota o sąsiedztwie i krnąbrnym kaloszu (sapienti sat1)
Dnia pewnego, przy sobocie, przetarłem oczy rano wstając
Z niedowierzaniem zobaczyłem, że przez podwórze skika zając.
Swe pierwsze kroki skierowałem do pieca, który zasypany
W przeddzień węgielkiem i „czymś innym” czerwieniał wstydem zdruzgotany…
I przypomniałem sobie wtenczas, co wrzuciłem w czeluść pieca,
A był to kamasz, stara kurtka, dziurawy sandał – to ci heca.
Z komina mego leci dymek – zrazu żółciutki, z lekka czarny
Wszak tam wrzuciłem drzwi frontowe z nocnej szafki – dar ofiarny.
I wszystko zeżarł, strawił kopciuch niejednokrotnie wysłużony
Pochłonął jeszcze dętkę, z włóczki sweter, stare przetarte kalesony.
Sąsiad z przeciwka stanął w oknie zerkając z troską, zadziwiony,
U licha – komin wypluł żakiet całkiem do końca niestrawiony.
Purpurą mieni i fioletem – wzniósł się nad naszą okolicę,
Sąsiedzi patrzą, podziwiają i czują serca szybsze bicie.
Czy spadnie u mnie, może dalej majestatycznie poszybuje,
Zasmrodzi dzisiaj mą posesję, czy inną jeszcze dziś zatruje?
Czy morał z tego jakiś będzie – o tym się wszyscy przekonamy.
Sąsiad usłyszał dziś ode mnie, że pootwierał piekieł bramy.
Trującym jadem niepokornie obdzielił siebie i najbliższych,
Przysporzył zmartwień poza smrodem emisją niską2) – pragnień niższych…
1)dictum sapienti sat est (łac.), tłumaczenie: „mądrej głowie dość dwie słowie”
2)niska emisja jest to emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodzących z domowych pieców grzewczych i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie węgla, drewna odbywa się w sposób nieefektywny. Istnieje również ewentualność spalania odpadów komunalnych. 45 000 osób w Polsce umiera przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia powietrza. Niska emisja powoduje częstsze występowanie chorób alergicznych, zapalenia spojówek, astmy, poronień i niższej wagi urodzeniowej noworodków, POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc), nowotworów (w tym raka płuc).
Z licznych rozmów z Państwem wnioskuję, iż wielokrotnie wystarczające jest zwrócenie uwagi niepokornemu sąsiadowi, że spalając w piecu plastik, pozostałości opon zatruwa i siebie i otaczającą rzeczywistość.
Miejmy odwagę uświadamiania, że takie postepowanie jest społecznie nieodpowiedzialne. Żądajmy szacunku zarówno dla siebie, jak i środowiska naturalnego. Środowiska, w którym pragniemy godnie funkcjonować my, nasi rodzice, nasze dzieci, wnuki. Nasza bierność, to przyzwolenie na zachowania społecznie nieakceptowalne.
Oby hasło promujące gminę – TERESIN – TUTAJ ŻYJE SIĘ SPOKOJNIE nie było jedynie truizmem…
Wszystkich Państwa, którym leży na sercu dobro wspólne, pragnienie życia w zdrowej atmosferze oraz włączenie się w pożyteczne inicjatywy związane m.in. z coraz mniej zanieczyszczonym powietrzem – zapraszam do kontaktu:
Radosław Załuski
