W październiku 2021 r. będą prowadzone badania w zakresie ochrony środowiska naturalnego, związane z budową i funkcjonowaniem Centralnego Portu Komunikacyjnego w następujących obszarach:

1. badania środowiska przyrodniczego,
2. inwentaryzacja środowiska wodnego (badanie jakości wód powierzchniowych oraz pomiary koryt rzek),
3. analiza krajobrazowa,
4. wizja lokalna zabytków i obiektów cennych kulturowo.

1. Badania środowiska przyrodniczego

W październiku kontynuowane będą badania przyrodnicze mające na celu rozpoznanie środowiska przyrodniczego na podobszarach A, B i C. Przewidywane zakresy badań przedstawiono poniżej:

1. Siedliska przyrodnicze (botanika) – kontrole podobszaru A w celu zlokalizowania i dokumentacji siedlisk przyrodniczych, w trakcie kontroli odnotowywane będą również lokalizacje stwierdzanych chronionych mchów, grzybów i porostów (Załącznik: siedliska_przyrodnicze.jpg).
2. Płazy (herpetofauna) – kontrole podobszaru A w celu zlokalizowania szlaków jesiennych migracji płazów do miejsc zimowania.
3. Ptaki (ornitofauna) – kontynuacja prac na stałych punktach obserwacyjnych, badania migracji ptaków na transektach, badania miejsc koncentracji ptaków, a także badania radarowe (Załącznik ptaki.jpg).
4. Ssaki naziemne (teriofauna) – obserwacje nocne na transektach (Załącznik ssaki.jpg).
5. Nietoperze (chiropterofauna) – nasłuchy detektorowe na wybranych punktach i transektach badawczych w podobszarze A i B (Załącznik: nietoperze.jpg).

ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI SIEDLISK PRZYRODNICZYCH

W październiku 2021 r. zasięgiem badań botanicznych objęte zostaną głównie tereny leśne. Badania będą polegały na oznaczaniu zbiorowisk roślinnych i ewentualnie roślin, w tym rzadkich roślin chronionych i gatunków inwazyjnych. Kontynuowana będzie inwentaryzacja grzybów, porostów i mszaków. Przewiduje się również badania zadrzewień i małych kompleksów leśnych terenów otwartych.

ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI PŁAZÓW

Prace obejmą swym zakresem wizyty w lokalizacjach mogących stanowić ważne miejsca dla migracji płazów kierujących się do miejsc zimowania.

ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI PTAKÓW

Prace obejmą zakresem całodniowe obserwacje przelotu prowadzone z 5 punktów obserwacyjnych – badania całoroczne. Badane również będą migracje ptaków na wyznaczonych transektach oraz badania miejsc koncentracji ptaków. Prowadzone będą obserwacje ornitologiczne z wykorzystaniem radaru ptasiego.

ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI SSAKÓW

Badania (obserwacje) nocne na transektach będą stanowiły kontrolę jesienną w okresie maksymalnej liczebności ssaków przy małym ruchu na polach.

ZAŁOŻENIA DO INWENTARYZACJI NIETOPERZY

Prace będą polegać na rejestracji głosów nietoperzy i odbywać się w porze nocnej na wybranych punktach i transektach badawczych wyznaczonych w obrębie terenów dostępnych publicznie – głównie dróg. Nie będzie potrzeby angażowania mieszkańców.

Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?

Obszarem prac będą ogólnodostępne tereny – polne drogi, łąki, pola, lasy, niewygrodzone zbiorniki wodne i rzeki. Eksperci przyrodnicy będą poruszać się pieszo i pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.

Prace obejmą obserwacje wizualne, notatki, wykonywanie dokumentacji fotograficznej obiektów badań (gatunków i ich siedlisk), wykonanie nagrań odgłosów nietoperzy, lokalizowanie obiektów badań za pomocą ręcznych odbiorników GPS, itp.

Prace odbędą się bez rejestracji danych osobowych mieszkańców.

Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?

Obserwacje w zakresie siedlisk przyrodniczych, płazów, ptaków i ssaków zasadniczo odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców i będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych.

Jakie działania zostaną podjęte w ramach inwentaryzacji nietoperzy?

Pobyt w punktach i na transektach w czasie nasłuchów.

2. Inwentaryzacja środowiska wodnego

Badania jakości wód powierzchniowych

Założenia dla terenowych badań jakości wód powierzchniowych:

• Badania jakości wód powierzchniowych w zakresie wskaźników fizykochemicznych oraz badania natężenia przepływu w rzekach będą prowadzone w drugiej połowie października 2021 r. przez 1-2 dni, w wytypowanych punktach pomiarowych (przedstawionych na rysunku) i będą stanowić element trwającej kampanii pomiarowej. Termin pomiarów przepływu uzależniany jest od sytuacji hydrologicznej, którą można prognozować maksymalnie na ok. 7 dni przed pomiarem. Pomiary natężenia przepływu oraz pobory wód do badań fizykochemicznych odbywają się tego samego dnia lub w zbliżonym terminie, w celu powiązania danych hydrochemicznych z hydrologicznymi.
• Kampania pomiarowa rozpoczęła się w marcu i będzie trwała 12 miesięcy. Zakres i częstotliwość monitoringu wód powierzchniowych zostały określone na podstawie rozpoznania presji związanych z planowaną inwestycją.
• W październiku br. zostaną oznaczone wskaźniki fizykochemiczne w 30 punktach pomiarowych, dla których przewidziano 4-krotny pomiar w trakcie trwania kampanii pomiarowej.
• Badania natężenia przepływu przewidziano w 15 wytypowanych punktach pomiarowych. 
• Zakres badań monitoringowych będzie uwzględniał fizykochemiczne wskaźniki, służące ocenie jakości wód (w tym specyficznych zanieczyszczeń), w zakresie zgodnym z parametrami badanymi w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
• Badania pozwolą na ocenę i klasyfikację stanu fizykochemicznego cieku.
• Badania będą prowadzone w korycie rzeki oraz w strefie przybrzeżnej.
• Badania elementów fizykochemicznych będą realizowane przez akredytowane laboratorium, posiadające akredytacje na analizy danych parametrów w pobranych próbkach oraz z użyciem akredytowanych technik pomiarowych i obliczeniowych, zgodnie z polskimi wymogami prawnymi i standardami międzynarodowymi

Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?

• Obszarem prac będą rzeki (koryta cieków, strefa przybrzeżna). Eksperci będą poruszać się (pieszo wzdłuż rzek) oraz pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.
• Prace obejmą pobór wód do badań laboratoryjnych oraz pomiar natężenia przepływu w ciekach. Badania odbędą się bez rejestracji danych osobowych mieszkańców.

Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?

• Badania terenowe w zakresie jakości wód powierzchniowych zasadniczo odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców, będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych, wzdłuż cieków.

Jakie działania zostaną podjęte w ramach oceny jakości wód powierzchniowych?

Badania terenowe pozwolą na ocenę stanu wód w następującym zakresie:

• Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne: azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny, fosforany;
• Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne wymienione w załączniku 14 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 11 października 2019 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, a także środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2019 poz. 2149);
• Natężenie przepływu wód w ciekach.

Lokalizacja punktów monitoringu wód powierzchniowych została odzwierciedlona na załączniku: monitoring wod_prace pazdziernik.jpg.

Pomiar przekrojów korytowych rzek

W październiku br. odbędą się ponadto pomiary rzek na przekrojach korytowych, mostowych oraz obiektowych, dla następujących cieków:

Pisia, dopływ z Kozłowic Starych, dopływ spod Mościsk, dopływ spod Wiskitek, dopływ spod Zabłotni, Głęboka Struga, Wierzbienka, dopływ z Nowego Oryszewa, Pisia Tuczna, dopływ spod Aleksandrowa, dopływ z Holendrów Baranowskich.

3. Analiza krajobrazowa

Założenia dla badań terenowych

• W październiku br. planowane są wyjazdy terenowe w celu pozyskania dokumentacji fotograficznej w tym panoram 360˚ oraz identyfikacji typów krajobrazów.
• Do pozyskania serii fotografii wykorzystany będzie aparat fotograficzny wyposażony w ultraszerokokątny obiektyw typu FishEye o ogniskowej 7,5 mm, z wykorzystaniem głowicy panoramicznej w celu wyeliminowania tzw. błędu paralaksy.
• Dokumentacja fotograficzna z powietrza wykonana będzie za pomocą niewielkiego drona wyposażonego w kamerę.
• Naloty zostaną wykonane przez operatora posiadającego uprawnienia do lotów w kategorii otwartej (A1, A2, A3) oraz w kategorii szczególnej (STS01, NSTS01, NSTS02) potwierdzone stosownymi certyfikatami.

Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?

• Identyfikacja, charakterystyka i waloryzacja istniejących typów krajobrazów zostanie przeprowadzona w obszarze inwestycji i w 10 km buforze od jego granic.
• Obrazy panoramiczne 360˚ obejmują swoim zasięgiem pełne 360˚ w poziomie i 180˚ w pionie. Obrazy wykonane zostaną na podstawie serii fotografii wykonanych w terenie z wybranych punktów, w każdym kierunku.
• Liczba miejsc, z których wykonywane będą fotografie będzie ustalana na bieżąco w zależności od warunków terenowych.
• Procedura wykonania fotografii będzie polegać na
  • Ustawieniu statywu wraz z aparatem,
  • Regulacji statywu (środka obiektywu) na wysokość 1,7 m,
  • Rejestracji współrzędnych geograficznych miejsca wykonania zdjęć za pomocą ręcznego odbiornika GPS,
  • Rejestracji kierunku świata za pomocą kompasu,
  • Wykonaniu serii 9 fotografii obejmujących pełny widok 360˚

Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?

• Badania terenowe w zakresie wykonania analizy krajobrazowej odbędą się w sposób nieangażujący mieszkańców, będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych.
• Eksperci będą poruszać się pieszo oraz pojazdami w sposób niekolidujący z ruchem lokalnym, jak też bez powodowania szkód w uprawach.
• Wszystkie naloty dronem będą wykonywane w zasięgu wzroku operatora, wyłącznie w miejscach do tego przeznaczonych, w zgodzie z obowiązującymi przepisami oraz z zachowaniem wszystkich standardów bezpieczeństwa

Jakie działania zostaną podjęte w ramach oceny oddziaływania na krajobraz?

• Fazą wstępną będzie identyfikacja, charakterystyka i waloryzacja istniejących typów krajobrazów podczas opisanych powyżej badań terenowych.
• Następnie przeprowadzona zostanie ocena wizualnego oddziaływania przedsięwzięcia na krajobraz, z wykorzystaniem autorskiej, ilościowej metody oceny krajobrazu QLA 360 (Quantitative Landscape Assessment) opartej na wykorzystaniu danych wysokościowych w postaci punktów pomiarowych pochodzących z lotniczego skaningu laserowego (LIDAR), zdjęć panoramicznych 360° oraz narzędzi modelowania grafiki 3D.
• W pierwszym etapie wykorzystany zostanie numeryczny model terenu (NMT) i numeryczny model pokrycia terenu (NMPT), który uzupełniony zostanie o trójwymiarowe modele planowanych w ramach CPK obiektów kubaturowych.
• W drugim etapie, z wykorzystaniem narzędzi bazujących na polach widzenia (viewshed), określony zostanie maksymalny zasięg widoczności planowanych obiektów CPK, co ograniczy obszar, w granicach którego przeprowadzona zostanie ocena oddziaływania.
• W etapie trzecim, utworzone będą rendery w postaci panoram 360˚ dla wybranych we wcześniejszym etapie analizy lokalizacji elementów, które prezentować będą wpływ planowanej zabudowy na krajobraz. W celu weryfikacji ich poprawności sporządzona zostanie dokumentacja fotograficzna w postaci naziemnych zdjęć panoramicznych 360˚.
• W czwartym etapie wzdłuż ciągów widokowych (dróg, linii kolejowych) i punktów widokowych znajdujących się w granicach obszarów zabudowanych narażonych na ekspozycję, zostaną wyznaczone punkty, dla których zostaną wyrenderowane panoramy 360˚ i następnie policzone procentowe udziały planowanej zabudowy w panoramie 360˚, które staną się podstawą oceny oddziaływania.
• Wynikiem analizy będzie różnica w procentowym udziale planowanej zabudowy w panoramie 360˚ w stosunku do widoku bez planowanych obiektów CPK wzdłuż ciągów widokowych i punktów widokowych (w tym dominant krajobrazowych). Wartości te staną się podstawą oceny siły oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na krajobraz.

4. Wizja lokalna zabytków i obiektów cennych kulturowo

Weryfikacja pozyskanych danych w terenie (zabytki i obiekty cenne pod względem kulturowym)

W październiku br. planowana jest wizja lokalna w terenie w celu weryfikacji zebranych danych dotyczących lokalizacji poszczególnych obiektów. Jest ona niezbędna w szczególności w sytuacji, gdy na podstawie przekazanych przez organy lub pozyskanych danych, nie będzie można jednoznacznie stwierdzić miejsca lokalizacji danego obiektu.

Wejścia w teren będą się odbywały sukcesywnie w kolejnych gminach, dla których zebrany zostanie komplet wszystkich danych.

Jakie miejsca będą obiektem prac terenowych i jakie działania obejmują?

Przedmiotem wizji będą miejsca lokalizacji obiektów zabytkowych oraz stanowisk archeologicznych, cennych pod względem kulturowym i historycznym obiektów oraz miejsc zabytkowych lub cennych alei drzew objętych pieczą przez służby ochrony zabytków.

Na czym będzie polegała interakcja z mieszkańcami?

Nie przewiduje się interakcji z mieszkańcami. Badania terenowe będą odbywały się w sposób nieangażujący mieszkańców i będą prowadzone na terenach ogólnodostępnych.

Podczas prac w terenie eksperci prowadzący badania będą nosili imienne identyfikatory wydane przez spółkę Centralny Port Komunikacyjny.

Realizatorem prac jest konsorcjum pod przewodnictwem Arup Polska Sp. z o.o., który dla przedmiotowej inwestycji pełni funkcję Konsultanta ds. ochrony środowiska.

Komplet załączników mapowych można pobrać za pomocą następującego linku: badania środowiskowe październik 2021